Της Καλλιόπης ΜΥΡΙΣΙΩΤΗ
*Άρθρο γνώμης για την 89η επέτειο θανάτου του Ισπανού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα
Αύγουστος στη Γρανάδα. Στη νύχτα του 1936, η σιωπή έγινε όπλο και μια σφαίρα θέλησε να θάψει τη φωνή του Federico García Lorca. Κι όμως, η φωνή αυτή δεν έσβησε. Αντίθετα, κύλησε σαν ποτάμι μέσα στον χρόνο, έγινε θρήνος και τραγούδι, έγινε μνήμη που αρνείται να ξεχαστεί.
Ο Lorca έγραφε με αίμα και μουσική. Οι στίχοι του έφεραν τον ρυθμό των τσιγγάνων, τον πόνο των αγροτών, τον λυγμό του ανεκπλήρωτου έρωτα. Στα θεατρικά του έργα, οι γυναίκες σπάνε τα δεσμά της μοίρας τους, η κοινωνία ξεγυμνώνεται μπροστά στον καθρέφτη της αλήθειας. Ο ίδιος, παιδί της Ισπανίας και πολίτης του κόσμου, στάθηκε απέναντι στη σκοτεινή ώρα της εποχής του – κι αυτό δεν του συγχωρέθηκε.
Τον σκότωσαν γιατί η τέχνη του ήταν ελευθερία. Γιατί τα λόγια του έδιναν φωνή στους καταπιεσμένους και χώρο σε όσους η εξουσία ήθελε να σβήσει. Αλλά ο θάνατός του υπήρξε μόνο μια πρόσκαιρη σιωπή· η Ιστορία τον ανύψωσε.
Σήμερα, σχεδόν έναν αιώνα μετά, τα λόγια του καίνε ακόμη σαν αναμμένες φλόγες στη νύχτα. Μας θυμίζουν πως η ποίηση δεν είναι διαφυγή, αλλά κραυγή. Πως το θέατρο δεν είναι ψυχαγωγία, αλλά πράξη αντίστασης.
Η μνήμη του Lorca δεν τιμάται μόνο με επετειακές τελετές. Τιμάται κάθε φορά που υπερασπιζόμαστε τον έρωτα απέναντι στο μίσος, την ελευθερία απέναντι στον φόβο, τη διαφορετικότητα απέναντι στην ομοιομορφία. Εκεί, στη στάση μας απέναντι στον κόσμο, ζει ο ποιητής της Γρανάδας.
Ο Lorca δεν ανήκει πια μόνο στην Ισπανία. Ανήκει σε όλους όσοι πιστεύουν ότι η τέχνη μπορεί να ανάψει σπίθα, ότι η μνήμη μπορεί να ανθίσει ακόμη και μέσα στη νύχτα.
*Το βράδυ της 18ης Αυγούστου 1936 ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα συλλαμβάνεται και το πρωί της 19ης Αυγούστου του 1936 τουφεκίζεται από παραστρατιωτικούς του Φράνκο. Το πτώμα του σωριάζεται σε κάποιο ομαδικό τάφο, μαζί με άλλα τρία θύματα της φασιστικής κτηνωδίας, ένα δάσκαλο και δυο αναρχικούς.
Το όνομα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα εμφανίζεται την επόμενη μέρα μεταξύ των εκτελεσμένων. Ο τάφος του δεν βρέθηκε ποτέ….
