Κτίσμα «αιθέρινο» η Ακρόπολη του Βλοχού

……………………………………..

Γιάννης Τσιλιμέκης, ερευνητής

…………………………………..

Της αγάπης αίματα με πορφύρωσαν

και χαρές ανείδωτες με σκιάσανε

οξειδώθηκα μες στη νοτιά των ανθρώπων

Μακρινή Μητέρα, ρόδο μου αμάραντο

«Τραγουδά» στον Θέστιο Ήλιο του ο ποιητής του “Άξιον Εστί” και του γαλάζιου Αιγαίου Οδυσσέας Ελύτης.

Θέστιος ήταν το όνομα του ιδρυτή  – ίσως πολύ σημαντικού βασιλιά – άνακτα της χώρας των Θεστιέων, της οποίας η πόλη -πρωτεύουσα Θεστία απλωνόταν στις πλαγιές του περίφημου Βλοχού, με την ξεχωριστή ακρόπολη στην κορυφή, τον Γλα (Η ονομασία Γλας περιέχει ως συνθετικό τη λέξη λας=λίθος, προβολή λίθινη προς τα πάνω).

Οι τεράστιοι ογκόλιθοι που καλύπτουν την ακρόπολη, δημιουργούν ερωτήματα για το πότε, το πως, το γιατί και από ποιους κτίσθηκε αυτό το μεγαλοπρεπές ιδιαίτερο οικοδόμημα. Ερωτήματα που αναμένουν, επιτέλους, τεκμηριωμένες απαντήσεις. Είναι το κατασκεύασμα δημιούργημα «γιγάντων», «Κυκλώπων», «τιτάνων»;

Ο σεμνός ερευνητής Ευάγγελος Χατζηαγάπης παρατηρεί:

 …«Δείτε τώρα το συλλογισμό μου. Θ-έστια. Η λέξη εμπεριέχει σίγουρα τη λέξη «εστία» με το γράμμα «Θ» ως προσδιοριστικό.

Εστία, βέβαια είναι το σπίτι, η βάση, η έδρα, το κέντρο. Δείχνει δηλαδή, ότι πιθανότατα κάποιου (-ων) το «σπίτι» ήταν εκεί στα πολύ παλιά χρόνια. Γι’ αυτό ίσως η περιοχή ονομάστηκε Θ-έστια.

Ποιανού(-ων) άραγε; Το «Θ», πάντως, στην αρχή λέξεων δηλώνει την ενέργεια ή την παρουσία του θεού ή των «θεών». Στην αρχαιότητα, «θεοί» για τα μάτια των αρχαίων ανθρώπων ήταν οι Ολύμπιοι, για παράδειγμα, αλλά και οι τιτάνες, οι γίγαντες, οι Κύκλωπες και όλα αυτά τα «μυθολογικά» όντα, στων οποίων την πιθανή ή πραγματική ύπαρξή τους αναφέρθηκα, προηγουμένως. Δηλαδή, το όνομα της περιοχής έβλεπαν πραγματικά «θεούς» να κατασκευάζουν και να κατοικούν μετέπειτα μέσα σ’ αυτό το απίστευτο υπερκατασκεύασμα …. (Ευάγγελος Χατζηαγάπης, «Βουνό Βλοχός».

Η άλλη άποψη: πρόκειται για φυσικό γεωλογικό έξαρμα ή για τεχνητό μεγαλιθικό κτίσμα ασύλληπτα μεγάλων διαστάσεων, «Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Τοπικής Ιστορίας και πολιτισμού Τριχωνίας και Ναυπακτίας, εκδ. Αρχαιολογικής-Ιστορικής-Λαογραφικής Εταιρείας Θεστιέων, τ.11, Αγρίνιο 2015, σ.653-681).

Στον χώρο του Αιγαίου και στις περιοχές που το περιβάλλουν, η μεγάλη μητέρα θεά που αρχικά ήταν η θεοποιημένη μορφή της Μητέρας Γης έχει κάνει την εμφάνισή της από πολύ παλιά. Υπήρχε ήδη από την εποχή των αυτοχθόνων πληθυσμών και η λατρεία της έμεινε ολοζώντανη.

Πολλοί επιστήμονες και συγγραφείς υποστήριξαν και ανέπτυξαν τη θεωρία ότι η λατρεία της «Μεγάλης Μητέρας Θεάς» στην περιοχή του Αιγαίου, αλλά και σε σημεία της Ευρώπης έχει τις ρίζες της στις μητριαρχικές κοινωνίες της Νεολιθικής εποχής.

Αρκετοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως η λατρεία αυτή ήταν ακόμη πια παλαιά και φτάνει στην ύστερη παλαιολιθική εποχή, όπως φαίνεται από τα πολλά ανθρωπόμορφα ειδώλια που έχουν βρεθεί, μορφές με τονισμένα ιδιαίτερα τα χαρακτηριστικά της γονιμότητας. Για παράδειγμα η Αφροδίτη του Βίλεντορφ, αγαλματίδιο ένδεκα εκατοστών, που χρονολογείται 30.000 ετών.

Σύμφωνα με τη λατρεία των Ορφικών, στη Θράκη υπήρχε αρχικά μόνο η Μεγάλη Μητέρα θεά, προσωποποίηση του ίδιου του Σύμπαντος, η οποία έμεινε μόνη της έγκυος και γέννησε τον πρώτο της γιο, που είναι ο Ήλιος, κατά τη διάρκεια της ημέρας και η Φωτιά, στη διάρκεια της νύχτας.

Η θρησκευτική παράδοση στη Θράκη επέβαλε τον ετήσιο συμβολικό θάνατο του Βασιλιά – αρχιερέα και την αναγέννησή του, στη συνέχεια, όπως συμβαίνει στους ετήσιους κύκλους της φύσης. Το ίδιο περίπου συμβαίνει και με τις ιερές τελετές, οι οποίες τελούνται ως υπόμνηση της αυξομείωσης του αισθητού φωτός, κάθε τρεις μήνες, τέσσερις φορές τον χρόνο, ανάλογα με τις εποχές του χρόνου, που εμφανιζόταν κατά την διάρκεια των δυο τροπών Βορρά – Νότου, όταν ο ήλιος διατρέχει τους αστερισμούς Καρκίνου – Αιγόκερου και των δυο Ισημεριών Ανατολής – Δύσης, όταν διατρέχει τους αστερισμούς Κριού – Ζυγού.

Και βέβαια οι τελετουργίες αυτές τελούνταν πάντοτε στην κορυφή Ιερού χώρου. Οι Ιερές αυτές τελετουργίες τελούνταν τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο του νέου έτους των αρχαίων Θρακών, όταν, με τον ερχομό της Άνοιξης, συνέβαινε και η αναγέννηση της φύσης, αναγέννηση που πιστοποιούσε συμβολικά τον Ιερό γάμο του Βασιλιά – αρχιερέα με τη Μεγάλη Μητέρα θεά.

Τα ίδια στοιχεία συναντώνται και στην τελετή μύησης των Ελευσίνιων Μυστηρίων, ως Μονάς και Δυάς, η μεταφυσική του Έρωτα, ως έλξη και σμίξη των αντίθετων στοιχείων, όπως η ένωση του Δία με τη Σεμέλη, από την οποία γεννήθηκε ο Διόνυσος.

«Τι το ον αεί, γένεσιν δε ουκ έχον, και τι το γιγνόμενον μεν αεί, ον δε ουδέποτε;» (Πλάτων,Τίμαιος).

Και βέβαια, όπως παρατηρεί η Μαρία Λαμπαδαρίδου – Πόθου, η «Μακρινή Μητέρα» δεν είναι η γήινη αλλά εκείνη η ουρανική, η μεγάλη Δυάδα των Πυθαγορείων, η οποία ενωμένη με την Θεία Μονάδα θα γεννήσει τα ορατά, θα εκδηλωθεί ως διαιρετή ουσία και αδιαίρετη υπόσταση, για να προχωρήσει στο γιγνόμενον, σύμφωνα με τον νόμο του Ηρακλείτου.

“«Πάντα δε γίγνεσθαι καθ’ ειμαρμένην και δια της εναντιοδρομίας ηρμόσθαι τα όντα». Ερωτική ώρα γίνεται η Ηρακλείτεια ψυχή των όντων στην αέναη πορεία τους από το κοσμογονικό κύτταρο ως τη διαλεκτική που ανοίγει τα μυστικά του Σύμπαντος. Μια ερωτική ώρα είναι η μεταστοιχείωση των φαινομένων, μια μαγική και απόκρυφη ώρα της Ηρακλείτειας έλξης των αντιθέτων”. (Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου).

Παρέθεσα τα στοιχεία αυτά – στοιχεία που αποδεικνύουν την αδιάσπαστη συνέχεια του Ελληνικού Πολιτισμού – θέλοντας να στηρίξω την άποψή μου για την ιερότητα του χώρου της Ακρόπολης των Θεστιέων.

Η λατρεία στη Μεγάλη Μητέρα θεά, στοιχείο πανανθρώπινο της φύσης του πνευματικού μας πολιτισμού, ο συμβολισμός της αρχέγονης ισορροπίας του φυσικού και του πνευματικού κόσμου, η ένωση του ανθρώπου με τον ουρανό και το θείον, το ακατάβλητο μυστήριο της ζωής είναι τα «δομικά» υλικά που δημιούργησαν το «αιθέρινο» σώμα της Ακρόπολης των Θεστιέων, στην κορυφή του Βλοχού.

Ένα παλαιολιθικό μνημείο, μοναδικά απίστευτων διαστάσεων, που κτίσθηκε για να νικήσει τις δυνάμεις εκείνες που θα θελήσουν να το υποτάξουν, τη φθορά και το θάνατο, και που οι ακτίνες του ήλιου, του Φωτός, το συντροφεύουν ολημερίς. Και ακόμη ένα «υπερ-κατασκεύασμα» που στηρίζεται σε γνώσεις μαθηματικών και γεωμετρίας, στοιχεία που διακρίνονται από τον κάθε καλόπιστο, από μεγάλες αποστάσεις.