Κομβικός ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης για την ανάκαμψη της τοπικής οικονομίας – 15 προτάσεις ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΤΟΠΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ & επιστροφη σε ένα μέλλον παραγωγικό

του Δημήτρη Τραπεζιώτη

δικηγορου

Μετά τη σταδιακή υποχώρηση του κύματος της πανδημίας του COVID-19 στη χώρα μας και την άρση των περιοριστικών μέτρων, στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης  είναι πλέον η οικονομία.  Στο τοπικό επίπεδο το ερώτημα που τίθεται είναι αν μπορεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Τ.Α.) να έχει ουσιαστικό και ενεργό ρόλο στην επανεκκίνηση της οικονομίας όταν μάλιστα τα τελευταία χρόνια με την οικονομική κρίση και την εφαρμογή μνημονιακών πολιτικών   υπέστη μείωση των κρατικών επιχορηγήσεων πάνω από το 60% (ΚΑΠ) και ειδικά των επιχορηγήσεων για επενδυτικές δαπάνες (ΣΑΤΑ) πάνω από το 80%.

Ειδικότερα στην περιοχή  μας,  όπου η οικονομία είναι και παραμένει ένα κλειστό αυτόανακυκλούμενο σύστημα χωρίς σοβαρή παραγωγική βάση και μετά από μια παρατεταμένη κρίση είναι πλέον ή βέβαιο ότι θα υπάρξει, λόγω και της πανδημίας αλλά και της πολιτικής που εφαρμόστηκε για την αντιμετώπισή της,   ισχυρό οικονομικό σοκ απρόβλεπτων διαστάσεων και κατάρρευση πολλών επιχειρήσεων με συνεπακόλουθα τη μείωση των εισοδημάτων, τις απολύσεις,  την ανεργία και τα φαινόμενα της ακραίας φτώχειας.   Μπορεί ο Δήμος Αγρινίου να συμβάλει στην ανάκαμψη της τοπικής οικονομίας και στην παραγωγική ανασυγκρότηση της και με ποιόν τρόπο;

Η απάντηση είναι ΝΑΙ μπορεί.  Κατ’ αρχήν με τα μέτρα τα οποία έλαβε και οφείλει  να λάβει ο Δήμος με βάση τις εκδοθείσες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) για την απαλλαγή των επιχειρήσεων από τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού, από τη χρήση παραχωρούμενων κοινόχρηστων χώρων, από τα τροφεία  και δίδακτρα για τις δραστηριότητες και υπηρεσίες που παρέχονται  από Δημοτικές δομές και για την αναστολή καταβολής μισθωμάτων των  κυλικείων εντός σχολικών μονάδων και δημοτικών, επαγγελματικών κυλικείων. Περαιτέρω  όμως  η αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων – πέραν των εμπροσθοβαρών μέτρων που θα πρέπει να λάβει η Κυβέρνηση για την εξασφάλιση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και την αναπλήρωση των χαμένων εισοδημάτων –  απαιτεί ένα ΣΧΕΔΙΟ  ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ που θα περιλαμβάνει αποτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης, ιεράρχηση προτεραιοτήτων και  συνοπτικές, γρήγορες και αποφασιστικές δράσεις και πρωτοβουλίες,  το οποίο θα καταστρώσει ο Δήμος Αγρινίου σε συνεργασία με τους φορείς και τους πολίτες και ακολούθως ένα τοπικό κοινωνικό συμβόλαιο  για την εφαρμογή αυτού του ΣΧΕΔΙΟΥ. Σημειωτέον ότι στους Δήμους έχουν εκχωρηθεί αρμοδιότητες που άπτονται  του συνόλου σχεδόν της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου μας.   Έτσι με βάση τα άρθρα 75 ν.3463/2006 και 94 ν. 3852/2010 οι αρμοδιότητες των Δήμων αφορούν μεταξύ άλλων στους  τομείς Ανάπτυξης, Απασχόλησης, Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης, Αγροτικής Ανάπτυξης, Κτηνοτροφίας, Αλιείας κλπ. Συνεπώς η δράση μιας Δημοτικής Αρχής δεν μπορεί να εξαντλείται στην αλλαγή των λαμπτήρων  φωτισμού, στις πλάκες πεζοδρομίου και στις ασφαλτοστρώσεις.Το πρώτο λοιπόν  το οποίο    πρέπει και μπορεί να κάνει μια Δημοτική Αρχή  σήμερα είναι να ασκήσει τις αρμοδιότητές της στους παραπάνω τομείς με τις επιμέρους δράσεις όπως αυτές εξειδικεύονται στον νόμο και βεβαίως να απαιτήσει από την Κεντρική Διοίκηση να της εξασφαλίσει τα μέσα και τους πόρους για να διεκπεραιώσει την ευθύνη των αρμοδιοτήτων της (άρθρο 102  του Συντάγματος).

Ο Δήμος αποτελεί πλέον τον βασικό πυλώνα για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό, τον προγραμματισμό και την υλοποίηση σε τοπικό επίπεδο έργων, δράσεων και υποδομών. Πως;

Πρώτον:ΜΕ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗΣ ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ.  Είναι η μόνη λύση για να γίνει ένα ποιοτικό άλμα στον Δήμο μας. Το μειονέκτημα της περιοχής μας, που αποδίδεται στους χαμηλούς  ρυθμούς ανάπτυξης,  μπορεί να αντιστραφεί και να γίνει πλεονέκτημα διότι εξ αιτίας των χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης σώζεται και διασώζεται η φυσικότητα και η ακεραιότητα των οικοσυστημάτων του τόπου μας.

Δεύτερον:  με τη συγκρότηση ενός δήμου στρατηγείου και την εκπόνηση στρατηγικού – επιχειρησιακού σχεδιασμούως βασικό εργαλείο υλοποίησης πολιτικών και  με το οποίο θα διατυπώσει με σαφήνεια  την κατεύθυνση, τον προσανατολισμό και βεβαίως το όραμα δηλαδή τη συλλογική εκείνη ταυτότητα στην οποία αξίζει κάποιος να επενδύσει ηθικά, συναισθηματικά, πολιτικά και οικονομικά για το μέλλον της περιοχής μας.

Τρίτον: με την προώθηση και υποστήριξη του αγροτοδιατροφικού συμπλέγματος ( πρωτογενής και δευτερογενής τομέας), του βιώσιμου τουρισμού και της επιχειρηματικότητας (τριτογενής Τομέας).

1.Αγροδιατροφικόσύμπλεγμα.  Έμφαση στον Πρωτογενή Τομέα. Ο Δήμος θα πρέπει, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, να υποστηρίξει  με όραμα για τον αγροτικό χώρο ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο και να εφαρμόσει  μια εναλλακτική αγροτική πολιτική η οποία θα δίνει έμφαση στον πρωτογενή τομέα,θα ενισχύει την εγχώρια παραγωγή, θα διασφαλίζει το δικαίωμα της διατροφικής αυτοδυναμίας και θα εξασφαλίζει ένα δίκαιο και αξιοπρεπές εισόδημα στους αγρότες.Υποστηρίζοντας τον πρωτογενή τομέαενισχύουμε την ενδοχώρα και ταυτόχρονα την πόλη. Εδώ θα πρέπει να θυμηθούμε ότι η πόλη του Αγρινίου άνθησε οικονομικά και ευημερούσε όταν υπήρχε παραγωγή και  οι κάτοικοι της ενδοχώρας είχαν εισόδημα και ήταν φλέβες αιμοδοσίας για την πόλη. Η προοπτική ανάπτυξης του αγροδιατροφικού   τομέα υπαγορεύει βασικές προτεραιότητες και ενδεικτικά:

• Μελέτη και εκτέλεση έργων τεχνικής υποδομήςόπως αλιευτικά καταφύγια, την αγροτική οδοποιία και  εγγειοβελτιωτικά έργα (αρδευτικά δίκτυα κλπ).

• Σύμβαση συνεργασίας με το Παν/μιο Πατρών για την προώθηση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας στην περιοχή μας.

• Πιστοποίηση και κατοχύρωση του ονόματος των προϊόντων και των υπηρεσιών του Δήμου για ένα μέτωπο ποιότητας στον Δήμο Αγρινίου.

• Ανάδειξη και πιστοποίηση τοπικών προϊόντων που έχουν τοπικότητα και μοναδικότητα. Τέτοια προϊόντα είναι η αιματόχρωμη ποικιλία πορτοκαλιάς της Γουρίτσης,  η αθερίνα, η μαλαγουζιά (ποικιλία λευκού οίνου),  το κάστανο Αρακύνθου, η ελιά Αγρινίου, το κοντόροκο καλαμπόκι κ.α. Η πιστοποίηση και η κατοχύρωση του ονόματος των προϊόντων και των υπηρεσιών του δήμου σε συνδυασμό με το πλούσιο και αμόλυντο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον και την προώθηση της ποιότητας σε όλες τις μορφές της δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την αναγνώριση και καθιέρωση, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ενός «brandname» που θα χαρακτηρίζει την μοναδικότητα, την αξιοπιστία και το «ήθος της προσφοράς» των ποικίλων ειδικών προϊόντων/υπηρεσιών της περιοχής που θα συνοδεύει την παρουσίαση και την προβολή τους.

2.Βιώσιμος τουρισμόςΤα φυσικά δεδομένα της περιοχής μας (λίμνες, ποτάμια ορεινοί όγκοι και προστατευόμενες περιοχές NATURA) ευνοούν την ανάπτυξη μορφών βιώσιμου και ποιοτικού τουρισμού και ειδικότερα του αγροτουρισμού, του οικοτουρισμού, του ήπιου αθλητικού τουρισμού (υδάτινα σπορ) και του ορεινού τουρισμού.Βασικές προτεραιότητες στον τομέα αυτό είναι η προστασία του περιβάλλοντος και η δημιουργία των αναγκαίων υποδομών όπως :

α. ΤΟΠΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕ Στόχο Να καταστήσουμε το δήμο Αγρινίου ελκυστικό προορισμό και να δημιουργησουμε επισκεψιμότητα στην περιοχή μας Το Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας αφορά στη συμφωνία που πρέπει να γίνει ανάμεσα στο δήμο Αγρινίου, τους παραγωγούς και τις επιχειρήσεις της περιοχής μας για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών με συγκεκριμένες προδιαγραφές ποιότητας ώστε να εξασφαλίζεται ένα «ήθος προσφοράς» στην περιοχή μας που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέλκυση τρίτων – επισκεπτών στο δήμο μας. Πρέπει λοιπόν να προσδιορίσουμε την  ταυτότητα, να δημιουργήσουμε το μύθο της περιοχής. Για παράδειγμα ο δήμος Αγρινίου  θα πρέπει να αρχίσει να εκπέμπει πλέον ένα μήνυμα ότι είναι ένας τόπος με ΚΑΘΑΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΑ – ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, υπόδειγμα Βιώσιμης Ανάπτυξης, ένας γόνιμος τόπος που αξίζει να επισκέπτεσαι, να καλλιεργείς, να επενδύεις, να δημιουργείς. Η διεθνής πρακτική έχει αποδείξει ότι, όταν το περιβάλλον και οι υποδομές μιας περιοχής είναι ποιοτικά αναβαθμισμένες, αυξάνεται η ελκυστικότητά της για τουρισμό, εργασία, επιχειρηματική δράση και επενδύσεις.

β. Δημιουργία Γραφείου Οικοτουρισμού και οργάνωσης της τουριστικής εμπειρίας – δημιουργία εγκαταστάσεων ΚΑΙ Υποδομών.Το γραφείο αυτό θα υποδέχεται και θα οδηγεί τους επισκέπτες στην ευρύτερη περιοχή για να γνωρίσουν  τις αξίες της. Θα αποτελεί βάση εξόρμησης του επισκέπτη προς μια σειρά εγκαταστάσεων που πρέπει να δημιουργηθούν όπως ενυδρεία, βοτανικοί εκπαιδευτικοί κήποι, παρατηρητήρια κ.α. Επίσης θα προσφέρει, σε συνεργασία και με άλλους φορείς της περιοχής, μια γκάμα διαφορετικών απασχολήσεων κατά την διάρκεια της παραμονής του, όπως οι ήπιες μορφές αθλητισμού και σπορ (κανό, κωπηλασία, ιστιοπλοΐα κ.α.), η δημιουργία ιστού σηματοδοτημένων μονοπατιών και συστήματος θέσεων θέας, αυτοξενάγησης, ανάπαυσης, παρατήρησης, ποδηλατοδρόμους (ορεινή και παραλίμνια ποδηλασία) διαδρομών ξενάγησης στη λίμνη με βάρκες και ιστιοφόρα με σταθμούς σε επιλεγμένα σημεία.

γ. προβολή της περιοχής.Απαιτείται οργανωμένο μάρκετινγκ και επαγγελματική διαφήμιση με στόχο την προβολή των ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών καθώς επίσης και την προβολή της περιοχής στο σύνολό της.

3. Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία – Κοινωνική Οικονομία Ο Δήμος δεν θα πρέπει  να θεωρεί τις επιχειρήσεις ως αυτοτελή και ανεξάρτητα συμφέροντα αλλά ως όψεις του δημοσίου συμφέροντος και με την έννοια αυτή θα πρέπει να εφαρμόζει μια πολιτική«δημοτικοποίησης» της τοπικής οικονομίας. Για την αναβάθμιση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος απαιτείται:

α.Δημιουργία Νέων Επιχειρηματικών Υποδομών όπως το «Βιοτεχνικό Πάρκο» (ΒΙΟ.ΠΑ.) για ορθολογική χωροθέτηση της βιοτεχνικής και μεταποιητικής δραστηριότητας που θα συμβάλλει στην προσέλκυση νέων επενδύσεων.

β.Δίκτυο Πόλεων και Ενώσεων (άρθρο 219 του Κ.Δ.Κ.)Για την ενίσχυση της εξωστρέφειας, της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας των επιχειρήσεων της περιοχής και σύνδεσή τους με τα διεθνή δίκτυα εξαγωγών θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τη δυνατότητα του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων για συμμετοχή του Δήμου Αγρινίου σε διαπεριφερειακά και διακρατικά Δίκτυα Πόλεων και Ενώσεων (άρθρο 219 του Κ.Δ.Κ.)

γ. Γραφείο Επιχειρηματικής Ανάπτυξης στο Δήμο Αγρινίου πουθα ενημερώνει τους επιχειρηματίες της περιοχής για τα χρηματοδοτικά εργαλεία και τις επενδυτικές ευκαιρίες.

δ. InvestinAgrinio. Σύσταση μη κερδοσκοπικού οργανισμού για την δωρεάν προσφορά Υπηρεσιών (οικονομικών, νομικών κ.α.), δηλαδή ένα « one – stopshop» προς τις επιχειρήσεις που εκδηλώνουν ενδιαφέρον να μεταφερθούν ή να επεκταθούν στην περιοχή.

Τέταρτον ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΠΑΤΡΙΔΟΤΟΠΙΚΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥμε την ενίσχυση και την προέκταση της καμπάνιας του Εμπορικού Συλλόγου Αγρινίου για την προτίμηση των τοπικών προϊόντων  και των τοπικών επιχειρήσεων.

Πέμπτον να δημιουργήσει έναν ψηφιακό δήμοΟ ψηφιακός μετασχηματισμός του Δήμου θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις των καιρών, να μειώσουμε την γραφειοκρατία και παράλληλα να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των κατοίκων και να αυξήσουμε την παραγωγικότητα μας.

Έκτον  ΝΑ ΣΥΣΤΗΣΕΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ Ν.4513/2018. Ο Δήμος Αγρινίου μαζί με άλλους Δήμους ή και με  ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ μπορεί να δημιουργήσει συνεργατικά σχήματα (ενεργειακές κοινότητες) για την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση και διανομή ενέργειας για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Παράδειγμα:Δημιουργία Φωτοβολταϊού Πάρκου συμψηφίζοντας το παραγόμενο ρεύμα με τις καταναλώσεις ευάλωτων νοικοκυριών καθώς και για τη μείωση του αρδευτικού κόστους και τον απεγκλωβισμό των ΤΟΕΒ από το τέλμα στο οποίο έχουν περιέλθει λόγω αυξημένων χρεών προς την ΔΕΗ.

Έβδομο   ΝΑ ΣΥΣΤΗΣΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 183 ΤΟΥ Ν. 4555/2028 (ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΣ.  Για παράδειγμα να προωθήσει τη δημιουργία καθετοποιημένης μονάδας παραγωγής παραδοσιακών και ποιοτικών προϊόντων με βάση την προαναφερόμενη πρώτη ύλη που διαθέτει η περιοχή μας (κάστανα Αρακύνθου, σαγκουίνι Γουρίτσας, κλπ) και τις περιοχές Τριχωνίδα, Αράκυνθο – Στενά Κλεισούρας, Παναιτωλικό, λίμνη Κρεμαστών κ.α.

Όγδοο  να συστήσει άμεσα αναπτυξιακό οργανισμό με βάση τον ν.4623/2019Άλλως με την υφιστάμενη αναπτυξιακή εταιρία «τριχωνίδα α.ε.»να επισπεύσει  τις διαδικασίες υλοποίησης των έργων, δράσεων και υποδομών του Προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης (ΠΑΑ)  και να αξιοποιήσει κάθε πηγή χρηματοδότησης από Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράμματα.

σημερα  ο δήμος θα πρέπει επειγοντωσ:

Ένατονα ζητήσει την άμεση έναρξη υλοποίησης όσων έργων (Δημοτικών και Δημοσίων)  είναι έτοιμα να ξεκινήσουν διότι η άμεση έναρξή τους θα αποτελέσει την κινητήρια δύναμη τόνωσης της οικονομίας.

ΔέκατοΝα ζητήσει την επίσπευση των διαδικασιών για την προώθηση της υλοποίησης όσων άλλων έργων είναι ώριμα και έχουν αξιολογηθεί αλλά δεν έχει ακόμα εκδοθεί απόφαση ένταξης.

Ενδέκατονα αξιολογησει ποια έργα του τεχνικού προγράμματος δεν μπορούν να υλοποιηθούν φέτος ή είναι δευτερεύουσας σημασίας ή δεν έχουν επείγοντα χαρακτήρα και να μεταφέρει τα αντίστοιχα κονδύλια σε άλλους κωδικούς με σχετική αναμόρφωση για την ενίσχυση δημοτών και επιχειρήσεων.

Δωδέκατονα αξιοποιησει  μέρος των ταμειακών διαθέσιμων, εξετάζοντας πόσα από αυτά δεν είναι δεσμευμένα με βάση τον νόμο, για την ενίσχυση των οικονομικά αδυνατούντων δημοτών.

Δέκατο τρίτονα διεκδικησει   από το Κράτος την εξόφληση   των ληξιπρόθεσμων  οφειλών του προς τους Δήμους (παρακρατηθέντα κλπ) και την χορήγηση έκτακτων επιχορηγήσεων αφού μεγάλο μέρος για την στήριξη και ανακούφιση των δημοτών και επιχειρήσεων μετακυλίεται στους Δήμους.

Δέκατο τέταρτονα επεκτεινει  το Πρόγραμμα βοήθεια στο σπίτι, όχι μόνο για ηλικιωμένους αλλά και για κάθε οικογένεια που έχει προβλήματα με μονιμοποίηση όσων εργάζονται σ’ αυτό.

Δέκατο πέμπτονα δημιουργησει γραφειο ενεργειακησ φτωχειασ και να χορηγησει δημοτικη ενεργειακη  καρτα.  Η φτώχεια και κυρίως στην μετά κορωνοιού εποχή είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση όπως εκτιμά ο Παγκόσμιος Θεσμός CITYMAYORS. Ο Δήμος θα καταγράφει τα νοικοκυριά που αποκλείονται ή έχουν ανεπαρκή πρόσβαση   σε υπηρεσίες ενέργειας και με τη χορήγηση της ενεργειακής κάρτας θα πληρώνονται οι λογαριασμοί που αφορούν την παροχή ενέργειας (ρεύμα κλπ) ώστε  ώστε καμία  οικογένεια  στο Δήμο Αγρινίου να είναι χωρίς ρεύμα.

Ο Δήμος Αγρινίου πρέπει να εμπνεύσει, να ενεργοποιήσει και να συντονίσει όλες τις δυνάμεις, ατομικές και συλλογικές, οι οποίες θα στρατευθούν σε μια κοινή υπόθεση, σε ένα κεντρικό, κοινό στόχο, στην ανάκαμψη της τοπικής οικονομίας μαζί με την προστασία του περιβάλλοντος που θα είναι ταυτόχρονα και απάντηση στο υπ’ αριθμόν ένα  πρόβλημα, στο πρόβλημα της ανεργίας.

Το στοίχημα αυτό θα πρέπει να κερδηθεί και στην θετική έκβαση του ο ρόλος του Δήμου Αγρινίου είναι κομβικός.

Αγρίνιο, 14/05/2020

Δημήτρης Τραπεζιώτης Δικηγόρος,  π. Δήμαρχος Θεστιέων