Εκτός (και) Ταμείου Πολιτιστικής Ανάκαμψης η Αιτωλοακαρνανία!

Προ εβδομάδας, το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε «πέντε πολιτιστικές διαδρομές που συνδέουν εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, μετά από τουλάχιστον οκτώ μηνών σχεδιασμό…» και διεκδικεί 32 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την υλοποίηση τους,. Στόχος «η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στην περιφέρεια, ιδίως σε περιοχές χαμηλής επισκεψιμότητας». Οι «θεματικές πολιτιστικές διαδρομές σχεδιάζονται κατά μήκος σύγχρονων αυτοκινητόδρομων που διασχίζουν όλη τη χώρα και συνδέουν περιφέρειες, πόλεις, αγροτικές περιοχές, αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους, μνημεία, τουριστικά αξιοθέατα και φυσικά τοπία». Θα εκτελεστούν πλέον των 33 έργων σε 18 νομούς.

Για κάθε διαδρομή, ποσό 500.000 ευρώ θα αφορά «ευπρεπισμό χώρων που έχουν ήδη έχουν αναδειχθεί αλλά χρειάζονται κάτι περισσότερο», 1 εκατ. ευρώ για την «ανάπτυξη των ψηφιακών εφαρμογών, καθώς κάθε διαδρομή πρέπει να έχει δικό της δίκτυο ψηφιακής επικοινωνίας», ενώ το μεγαλύτερο ποσό των 27 εκατ. ευρώ, αφορά «συντήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μνημείων».

Οι πολιτιστικές διαδρομές εξελίσσονται μέσω δύο γεωγραφικών αξόνων:

• Ο πρώτος είναι της Βορείου Ελλάδας. Συνδέει αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου, με τη Θεσσαλονίκη να διατηρεί σημαίνοντα ρόλο στο όλο εγχείρημα.

• Ο δεύτερος, από την Ήπειρο προς τον Νότο. Καλύπτει τις Περιφέρειες Ιονίων Νήσων, Στερεάς Ελλάδας και Δυτικής Ελλάδας. Ιδιαίτερος ο ρόλος της Περιφέρειας Πελοποννήσου, αφού συμμετέχει στις τέσσερις από τις πέντε πολιτιστικές διαδρομές!

Σύμφωνα με την Υπουργό Πολιτισμού Λ. Μενδώνη, «έγινε ένα ισορροπημένο μείγμα θέσεων σε κάθε διαδρομή, με σκοπό να ενισχυθούν οι λιγότερο ευνοημένοι από πλευράς επισκεψιμότητας αρχαιολογικοί χώροι». Άρα η Αιτωλοακαρνανία, η οποίο σύμφωνα και με τον Αντιπεριφερειάρχη Τουρισμού Νίκο Κοροβέση «είναι ο αδύναμος κρίκος στον τουρισμό μεταξύ των τριών νομών» (ΑΙΧΜΗ 1/6/2020), θα έπρεπε να έχει ένα ιδιαίτερο ρόλο στα 32 εκατ. ευρώ των «πολιτιστικών διαδρομών».

Άλλωστε έχουμε όλες τις προϋποθέσεις. Βρισκόμαστε στη διασταύρωση δύο σύγχρονων εθνικών αξόνων (Εγνατία, Ιόνια). Διαθέτουμε πέντε Αρχαία Θέατρα, πλήθος Μνημείων (Αρχαίων, Βυζαντινών, Νεωτέρων), Κάστρα, Θρησκευτικές Μονές, Σπηλαία, Θέρμες, Γεφύρια, Τόπους παγκόσμιας ιστορικής εμβέλειας και φυσικά τοπία μοναδικής ομορφιάς. Δικαίως ολάκερη η Αιτωλοακαρνανία έχει χαρακτηρισθεί ως ΑΕΝΑΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΦΥΣΗΣ και ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

Παρ’ όλα αυτά, είμαστε στο περιθώριο. Σε όλο αυτό το πολιτιστικό project, υπάρχουμε σε μια μόνο αναφορά. Στην Πολιτιστική Διαδρομή «Ο δρόμος προς τη Δύση. Από τον Όμηρο στον Θερβάντες» – Έργα επί μνημείων», στο έργο «Στερέωση και αποκατάσταση κεντρικού τμήματος του Ενετικού Λιμένα Ναυπάκτου». Συνολικά η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας έχει ήσσονα ρόλο, εκτός της περιοχής της Ολυμπίας όπου καταγράφεται η αποκατάσταση τριών μνημείων (Θερμών Λεωνιδαίου, συγκρότημα Νότιων Θερμών, παλαιοχριστιανική Βασιλική (εργαστήριο Φειδία)), παρ’ όλο που η περιοχή αυτή έχει τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στη Δυτική Ελλάδα.

Η Υπουργός έσπευσε να προκαταλάβει τις όποιες αντιδράσεις εκδηλωθούν, αναφέροντας πως «το κριτήριο για την επιλογή των θέσεων ήταν η κατάσταση και «ετοιμότητά» τους, καθώς το 70% των έργων πρέπει να έχει συμβασιοποιηθεί ως το 2022 και το υπόλοιπο 30% μέσα στο 2023». Επομένως η ωριμότητα των μελετών έκρινε την ένταξη των έργων και όχι κάποιος άλλος εξωγενής παράγων…

Δεν γνωρίζω αν έχει δίκιο η Υπουργός, όμως θεωρώ πως θεσμικά η Περιφερειακή Αρχή οφείλει να γνωρίζει και να απαντήσει:

Έχει ασχοληθεί αυτό τον 1 χρόνο που το project σχεδιάζεται στο Υπουργείο;

Έχει ενημερωθεί από τις εδώ υπηρεσίες του για την ωριμότητα των έργων;

Είναι ικανοποιημένη από την ένταξη ενός μόνου έργου από την Αιτωλ/νια;

Έχει ετοιμάσει κάποιες βελτιωτικές παρεμβάσεις και ποιες;

Προ 10μήνου ο Περιφερειάρχης κόμπαζε στο όνομα της πολύχρονης δουλειάς που κάναμε άλλοι (Εφορεία Αρχαιοτήτων, Νομαρχία, Διάζωμα) και οδήγησε στην ένταξη στο «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δ. Ελλάδας 2014–2020 των εργασιών αποκατάστασης και ανάδειξης των αρχαίων θεάτρων της Πλευρώνας και των Οινιάδων», προϋπολογισμού 1.600.000 €.

Τότε έγραψα πως «Υπάρχουν και θετικά νέα…», γιατί τα έργα μένουν και όχι η καπηλεία τους. Όμως τα έτοιμα κάποτε τελειώνουν, όσο και αν επί δύο χρόνια τα προσεταιρίζεσαι φωτογραφούμενος. Μετά πρέπει εσύ να μοχθήσεις, αλλιώς στο ανταγωνιστικό περιβάλλον που ζούμε θα καρπώνονται άλλοι έργα και προγράμματα.

Δυστυχώς για την περιοχή μας, αποδεικνύεται πως (και) για το πρόγραμμα των 32 εκατ. ευρώ των «Πολιτιστικών Διαδρομών», αυτό ισχύει!

Παναγιώτης Α. Κατσούλης

Εκπαιδευτικός – Καθηγητής Πληροφορικής

Πρώην Δήμαρχος Μεσολογγίου