σύγγραμμα τού
Γιάννη Δ. Μπαρδάκη (δικηγόρου και συγγραφέα αγρινιώτη)
Στον βιβλιογραφικό αμητό περί τού ιστορικού και τής ιστορίας τού Ελληνικού Κινηματογράφου, ασφαλώς την προεξάρχουσα θέση κατέχει το σύγγραμμα τού αγρινιώτη δικηγόρου και συγγραφέως, Γιάννη Δ. Μπαρδάκη, ”ΑΠΟ ΤΟ ΛΥΚΑΥΓΕΣ ΣΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ – ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ 1938-1968 ”, (εκδομένο στο Μεσολόγγι το 2019).
Μέσα στις 410 σελίδες τού συγγράμματος αυτού, σελίδες διανθισμένες όλες με γνωστές και άγνωστες φωτογραφίες σημειωτικής τών ελληνικών κινηματογραφικών ταινιών, παρελαύνουν παραγωγοί, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, άπαντες συντελεστές, που για τριάντα χρόνια, -{1938-1968}- από την πρώτη ομιλούσα ταινία έως την καταλυτική «επέλαση» τής τηλεόρασης, εγένοντο οι φυσικοί αυτουργοί -ο καθένας με τη δική του ιδιότητα και ειδικότητα- σε σημαντικές κινηματογραφικές παραγωγές, έργα όλα τής ”Έβδομης Τέχνης”.
Από την εθνική κινηματογραφία, -η οποία το 2015 έκλεισε τα 100 της χρόνια-, ο συγγραφέας Γιάννης Δ. Μπαρδάκης, στρέφει το βλέμμα του στην κινηματογραφική αίθουσα που ο προβολέας της πρόβαλλε ελληνικές ταινίες παραγωγής τής περιόδου 1938-1968.
Αξία μεγίστη ενέχει στο σύγγραμμα αυτό τού Γιάννη Μπαρδάκη η σημειολογία τής γραφής του, σημειολογία τής αμφίδρομης σχέσης μεταξύ ιστορικο-πολιτικής συγκυρίας και κινηματογραφικής παραγωγής.
Καθότι, το χρονικό άνυσμα 1938-1968, τέμνεται τρόπον τινά σε κοσμοϊστορικές περιόδους τόσο τής παγκόσμιας όσο και τής ελληνικής ιστορίας: Στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, στο Μεσοπόλεμο (1918-1938), ανέρχονται στην εξουσία φασιστικά και ναζιστικά πολιτεύματα, με την Μεταξική ”Τεταρταυγουστιανή Δικτατορία” να κυριαρχεί στην Ελλάδα (1936-1941). Ακολουθεί ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος (1939-1945), η τριπλή ”Κατοχή” τής Ελλάδας από Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους (1941-1944), με τις ”Νύχτες και Αυγές” τής Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης, ενεργητικής και παθητικής. Και την Ελληνική Ιστορία την συνεχίζουν και τη γράφουν οι ”Αδερφοφάδες” στον Ελληνικό ”Εμφύλιο” (1944-1949). Την έστω και κατ’ επίφαση δημοκρατία, ονοματισμένη ”Βασιλευομένη Δημοκρατία” [sic] την έζησε και αυτή ο ελληνικός λαός ώσπου «την έβαλε στον Γύψο» η Στρατιωτική Χούντα τών Συνταγματαρχών για μια επταετία (1967-1974).
Την παραγωγή ελληνικών κινηματογραφικών ταινιών, κατά την περίοδο αυτών τούτων τών ευαίσθητων ιστορικών περιόδων, (1938-1968), διεξέρχεται στο συναφές σύγγραμμά του ο Γιάννης Μπαρδάκης και μάς καθιστά αναγνώστες και βεβαίως νοερούς θεατές τής ελληνικής κοινωνίας με την τοτεινή περιρρέουσα πολιτική και πολιτισμική ατμόσφαιρα.
Το δεύτερο αξιολογικό κριτήριο που συγκαταλέγει το σύγγραμμα αυτό τού Γιάννη Μπαρδάκη στα συγγράμματα αναφοράς, έχει να κάνει με ένα σπουδαίο κεφάλαιο τής Πολιτισμικής Ιστορίας: Οι καταγεγραμμένες ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες συνιστούν, εκ παραλλήλου, ”έμμεσες ιστορικές πηγές” για την γνώση τής Κοινωνικής Ιστορίας τών Ελλήνων, στα χρόνια 1938-1968. Κινηματογράφος και Ιστορία, ιστορία και Κινηματογράφος.
Εν τέλει, τό σύγγραμμα τού Γιάννη Μπαρδάκη, ”ΑΠΟ ΤΟ ΛΥΚΑΥΓΕΣ ΣΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ – Ελληνικός Κινηματογράφος 1938-1968”, έρχεται να επιστεγάσει την προγηθείσα σχετική βιβλιογραφική παραγωγή, εκ τής οποίας στην αντίληψή μου έχουν υποπέσει συναφή περιοδικά, με κορωνίδα το περιοδικό, ΔΙΑΒΑΖΩ, με το αφιέρωμα αυτού στον ”Ελληνικό Κινηματογράφο”, και βέβαια συναφή βιβλία, όπως τού Ιάσωνος Τριανταφυλλίδη, ”Ελληνικός Κινηματογράφος – Οι ταινίες που έγραψαν ιστορία”, (2015), τού Γιάννη Σολδάτου τα συγγράμματα, ”Ιστορία τού Ελληνικού Κινηματογράφου”’ (2002), ”Συνοπτική Ιστορία τού Ελληνικού Κινηματογράφου” (1995), ”Ελληνικός Κινηματογράφος ένας αιώνας” (2001). Αξιομνημόνευτος και ο συλλογικός τόμος τών Στάθη Βαλούκα κ.ά., ”Ιστορία και Πολιτική στο έργο τού Παντελή Βούλγαρη” (2007).
Τών κινηματογραφικών τούτων ελληνικών ταινιών γίνανε και γίνονται κοινωνοί γενεές Ελλήνων, που τώρα πλέον τις απολαμβάνουμε και μέσα από τα κανάλια τής τηλεόρασης.
Συνάδελφε εν τώ πνεύματι, φίλε Γιάννη Μπαρδάκη, gratias ago και διά τα υπέρ εμού φιλόφρονα λόγια σου πλέκοντα το ημέτερον εγκώμιον.
Δρ Ιωάννης Γ. Νεραντζής
