Του ΧΡΙΣΤΟΥ Θ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Δικηγόρου Ε.Τ.
Μεσολόγγι, 14-9-2020
Οσαδήποτε καλά και αν κάνουν, και θαύματα ακόμη αν επιτελέσουν είτε οι συντεταγμένες εξουσίες (Κράτος ή Εκκλησία), είτε η ιδιωτική πρωτοβουλία για το ανέβασμα της πνευματικής ζωής του Έθνους, δεν θα είναι το ανέβασμα αυτό πλήρες, εάν δεν ανεβάσουμε πνευματικά την Ελληνική νεολαία. Αν δεν την τονώσουμε ψυχικά ώστε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, να συμβάλει ενεργά και με επίγνωση στην πορεία του Έθνους σήμερα, να διαμορφώσει σύμφωνα προς τα αιώνια ιδανικά της φυλής την πορεία του Έθνους αύριο.
Από το άλλο μέρος πρέπει να έχουμε υπόψη ότι, για να ανεβάσουμε ψυχικά τη νεολαία, ούτε καλή προαίρεση αρκεί, ούτε απλώς προσπάθεια για τη συντήρηση του παραδεδομένου από γενεών θησαυρού, χρειάζεται αληθινός αγώνας, στον οποίο πρέπει να αποδυθεί όλο το Έθνος.
Και πρώτο ξεκίνημα στον αγώνα αυτό είναι η άνευ περιστροφών αναγνώριση, ότι η ψυχική υγεία της σημερινής νεολαίας μας ευρίσκεται σε πεδίο κάθε άλλο παρά ικανοποιητικό. Και αν είναι πολύ να ειπούμε ότι η σημερινή νεολαία μας έχασε τον πνευματικό της προσανατολισμό δεν είναι πολύ να ειπούμε ότι ο κίνδυνος να τον χάσει τον προσανατολισμό αυτό και αληθινός είναι και μεγάλος, πολύ μεγάλος. Αφού είναι πασιφανές ότι ζούμε σε μια εποχή που το κράτος κυβερνούν εθνομηδενιστές και είναι τσακισμένο ηθικά, πνευματικά, κοινωνικά και πολιτισμικά.
Για να μην χαθεί ο πνευματικός προσανατολισμός της νεολαίας μας, πρέπει να διεξαχθεί ο αγώνας με πλήρη επίγνωση του σκοπού και των επιδιώξεών του. Να διεξαχθεί με πίστη, με αφοσίωση, με ρεαλισμό, και με επιστράτευση και συγκέντρωση όλων των δυνάμεων στον αγώνα αυτό, στον οποίο πρέπει να δώσουμε απόλυτη προτεραιότητα, γιατί το πρόβλημα, που λέγεται νεολαία είναι το υπ’ αριθμ. ένα (1) πρόβλημα του Έθνους.
Μερικές, κατά την άποψή μου, βασικές επιδιώξεις αυτού του αγώνος από τις οποίες θα ημπορούσαμε να ξεκινήσουμε, είναι οι εξής:
1ον.
Πρέπει να επιδιώξουμε, ώστε να γίνει μια ψυχική στεγάνωση της νεολαίας μας από το τι γίνεται σε άλλες χώρες. Θεωρώ αναγκαιότατη την επιδίωξη αυτή, γιατί είναι αναμφισβήτητη η διαπίστωση ότι ο ψυχικός οργανισμός της νεολαίας όλου του δυτικού λεγομένου κόσμου έχει υποστεί την φθοροποιό επίδραση του υλισμού, έχει παραδοθεί ο Ευρωπαίος νέος στις υλικές απολαύσεις, οι οποίες γι’ αυτόν αποτελούν το παν. Και εννοώ εδώ όχι τον θεωρητικό, τον φιλοσοφικό υλισμό, αλλά τον υλισμό της πράξεως. Το παρήγορο είναι ότι η Ελληνική νεολαία δεν ευρίσκεται σε σημείο εθνικής καταπτώσεως που ευρίσκεται η νεολαία άλλων χωρών του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Προς απόδειξη αυτής της ευχάριστης για εμάς πραγματικότητος, αναφέρω συγκεκριμένα τα εξής:
α) Η απορρόφηση από υλικές απολαύσεις είναι πολύ μικροτέρα στην Ελληνική νεολαία (Σκεφθείτε μόνο τον αλκοολισμό, τα ναρκωτικά και την από απόψεως σχέσεως των φύλων αποχαλίνωση).
β) Οι εξαλλοσύνες στην εμφάνιση και την κοινωνική διαβίωση της νεολαίας είναι για την Ελληνική νεολαία πολύ περιορισμένες (Δεν εμφανίζονται σε κέντρα γυμνιστών, κλπ.).
γ) Η Θρασύτητα (και δη και ως τεντιμποϊσμός) είναι μικροτέρα στην Ελληνική νεολαία ιδιαίτερα την Ελληνική σπουδάζουσα νεολαία, αν συγκριθεί με την σπουδάζουσα νεολαία των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.
δ) Ίσως να έχει υποχωρήσει στην νεολαία μας η πίστη στο Θεό, αλλ’ εκείνος ο εν επιγνώσει, ο εν πλήρη συνεπεία, ωμός, ας μου επιτραπεί η έκφραση, ο κτηνώδης αθεϊσμός που παρατηρείται στην νεολαία των Ευρωπαϊκών χωρών, δεν έχει εισδύσει στην Ελληνική νεολαία. Πραγματικότητα που αφήνει ακόμη στήριγμα στις αιώνιες αξίες και τις εθνικές παραδόσεις, οι οποίες και σήμερα δεν είναι ανύπαρκτες για τον Έλληνα νέο και δίνουν βάση για περαιτέρω προσπάθεια.
ε) Ας προστεθεί ακόμη η ανθρωπιά του Έλληνος και κατ’ εξοχήν του Έλληνος νέου, το φιλότιμο, ο ρομαντισμός, η συναισθηματικότητα. Αυτά προσφέρουν στον πνευματικό αγωνιστή μια λαβή την οποία δεν έχει ο πνευματικός αγωνιστής σε άλλες χώρες. Και έχουν ως αποτέλεσμα οι ελπίδες για την επιτυχία ενός πνευματικού αγώνος μέσα στη νεολαία μας να είναι πολύ μεγαλύτερες παρά προκειμένου περί της νεολαίας άλλων χωρών. Αυτή η ευχάριστη διαπίστωση θα οδηγήσει στην προαναφερόμενη πρώτη μας επιδίωξη.
Βέβαια, όταν ομιλώ για ψυχική στεγάνωση της νεολαίας μας από το τι γίνεται στις άλλες χώρες δεν σημαίνει ότι θα μείνουμε ανεπηρέαστοι από την όλη εξέλιξη του σύγχρονου πολιτισμού, ούτε σινικά τείχη θα εγείρωμε. Πρέπει όμως ο Έλληνας και προ παντός ο Έλληνας νέος να εξοικειωθεί με την πραγματικότητα ότι αποτελούμε μια περίπτωση μοναδική μεταξύ των Εθνών. Η ιστορία του Έθνους μας, οι παραδόσεις μας, η γλώσσα μας, η γεωγραφική θέση της πατρίδος μας, μας δίδουν μία θέση μοναδική και σε δόξα και σε βάρος. Τόσο μοναδική ώστε, εάν θέλουμε να ζήσουμε, δεν ημπορούμε να αντιγράφουμε τους άλλους, αλλά να δημιουργούμε την Εθνική μας ζωή με βάση τη μοναδικότητα αυτή, η οποία μας υποχρεώνει να πάρουμε τη ζωή πολύ περισσότερο στα σοβαρά από ό,τι την παίρνουν άλλοι λαοί.
Αυτή, λοιπόν, την αλήθεια πρέπει να τονίσουμε στον Έλληνα νέο, ή μάλλον όχι να τονίσουμε αλλά να τονίζουμε συνεχώς και ακαταπαύστως. Αυτή την αλήθεια πρέπει να καταστήσουμε οικείαν στον σημερινό νέο γιατί είναι η προϋπόθεση για να μην αντλούμε στον πίθο των Δαναΐδων και ό,τι δημιουργούμε εδώ να μη καταστρέφεται από τον κατακλυσμό του έξωθεν ολέθριου παραδείγματος.
2ον.
Μια άλλη επιδίωξη, ακόμη σπουδαιότερη είναι να προβληθεί στη νεολαία μας η ιδέα της Ελλάδος ως κιβωτού των αιώνιων αξιών μέσα στον κατακλυσμό της γενικής πνευματικής καταπτώσεως. Η μοναδικότητα αυτή του ρόλου τον οποίο έπαιξε το Έθνος μας ανά τους αιώνες, η οποία μοναδικότητα, αβίαστα μπορεί να κάμει δεκτή την ιδέα ότι και αν ακόμη καταπίπτει έξω της Ελλάδος ο πνευματικός πολιτισμός, η Ελλάδα πάντως θα είναι κιβωτός στον κατακλυσμό της καταπτώσεως αυτής, κιβωτός που θα φυλάξει μέσα της τις αιώνιες ιδέες. Αυτή την ιδέα πρέπει να εμφυσήσωμε στη νεολαία μας, με πίστη αλλά και με διδακτικότητα και με εξυπνάδα, ώστε να νοιώσει και να κάμει δεκτή την ιδέα ότι η Ελλάδα είναι σύμβολο επίγειας έκφρασης θείου Μεγαλείου και χωρίς αυτή δεν θα είχε βιώσει η ανθρωπότητα την αξία του πολιτισμού, της Ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ζωής.
3ον.
Πρέπει να επιδιώξουμε ώστε η χριστιανική πίστη, να παρουσιασθεί στη σημερινή νεολαία με περισσότερη δύναμη, ειλικρίνεια και συνέπεια παρά σήμερα. Δεν υπάρχει ελπίδα πνευματικής ανόδου της νεολαίας μας χωρίς χριστιανική πίστη, όπως την διεφύλαξε για το Έθνος η Ορθόδοξη Ιερά παράδοση. Και δεν ημπορεί να εμφυσηθεί στη νεολαία μας η πίστη αυτή, εάν δεν προβληθεί με νέα δύναμη, με τρόπο διαφορετικό από ό,τι γίνεται σήμερα. Αυτό σημαίνει τρία τινά.
α) συστηματική προβολή της χριστιανικής διδασκαλίας. Το θέμα είναι εξόχως λεπτό και δύσκολο, γιατί χρειάζονται οι κατάλληλοι που θα προσφέρουν πιστή, ειλικρινή, συνεπή Χριστιανική διδασκαλία για να γίνει αποδεκτή από τους νέους.
β) Η χριστιανική διδασκαλία να προβάλλεται προ παντός εμπράκτως, με μορφές και προσωπικότητες που ενσαρκώνουν τη διδασκαλία αυτή. Θα καταφύγωμε προς τούτο στην ιστορία από της εποχής των πρώτων Χριστιανικών χρόνων μέχρι και σήμερα και να υπενθυμίσουμε στη νεολαία μας τί οφείλει το Έθνος μας και ο ανθρώπινος πολιτισμός στους ανθρώπους εμφορούμενους Χριστιανικής Πίστεως. Προσοχή όμως! Να λέγονται πράγματα αληθινά και η παρουσίαση να γίνεται κατά τρόπο ελκυστικό μεν αλλά ειλικρινή και με συναίσθηση ότι αποτεινόμεθα προς ανθρώπους που δεν τους λείπει ούτε η εξυπνάδα, ούτε το κριτικό πνεύμα.
γ) Πρέπει ο νέος να αντιληφθεί την υπόθεση του Χριστιανισμού ως υπόθεση σοβαρά. Να πεισθεί ότι και για την εποχή μας ο Χριστιανισμός είναι υπόθεση σοβαρά την οποία παίρνουν στα σοβαρά άνθρωποι σοβαροί. Χρειάζεται δηλονότι συγχρονισμένος Χριστιανισμός που σημαίνει ότι η χριστιανική πίστη είναι ηγέτης στην καθημερινότητα της ζωής μας και όχι ουραγός, ότι είναι όντως αντίλαλος της αιωνιότητας, ακλινής και ασάλευτος, χωρίς υποχωρήσεις, συμβιβασμούς και αβαρίες στον λόγο του Ευαγγελίου, όπως διαφαίνεται σήμερα να υπάρχει στο μυαλό ωρισμένων εκπροσώπων της Εκκλησίας μας, ενόψει της συνταγματικής αλλαγής και της καθιερώσεως της «Θρησκευτικής Ουδετερότητος» στο άρθρον 3 του Συντάγματος.
4ον.
Είναι απαραίτητο να επιδιώξουμε να ζωντανέψει η επαφή του συγχρόνου Έλληνος νέου με τους αρχαίους
Έλληνες συγγραφείς και με τους Πατέρες της Εκκλησίας.
Να περιφρονήσουν, να απορρίψουν και να κλείσουν τα ώτα τους οι νέοι μας στις κατηγορίες και διακηρύξεις ωρισμένων Εθνομηδενιστών ότι η αριστεία είναι «ρετσινιά, ρεζιλίκι και αρλουμπολογία» κατά την αναίσχυντη δήλωση του ακατονόμαστου υπουργού Παιδείας και ο Χριστιανικός πολιτισμός η Ορθοδοξία και οι ορθόδοξες παραδόσεις μας είναι «ηθική έκπτωση της κοινωνίας», κατά την επίσης αναίσχυντη δήλωση του πρώην Υπουργού Παιδείας του πατριώτη μας κ. Φίλη. Αυτά αποτελούν στην κυριολεξία βλασφημία. Να διδαχθούν οι νέοι μας τους αρχαίους συγγραφείς και τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας, να τους αγαπήσουν, ώστε να πάρουν πνοή ψυχική και πνευματική δύναμη.
5ον.
Πρέπει να αναζωογονηθεί η αγάπη του Έλληνος νέου προς την Πατρίδα του. Να ομιλήσει και στον σημερινό νέο εκείνο το «μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον, έστιν η πατρίς και σεμνότερον και αγιώτερον». Πολύτιμο εν προκειμένω βοήθημα θα ήτο μια εμπνευσμένη, συνοπτική, αλλά και κατά το δυνατόν καλοτυπωμένη και κομψοτυπωμένη ιστορία του Έθνους μας. Από τους νέους που θα τη διαβάσουν, ελάχιστοι θα μείνουν ασυγκίνητοι.
6ον.
Πρέπει το νέο, μάλιστα το νέο πλέον παιδί που έχει συμπληρώσει ας πούμε, τα 18 χρόνια του, να μην τον μεταχειριζόμεθα ως παιδί και ακόμη να του φερώμεθα με αγάπη μεν αλλά χωρίς δουλοφροσύνη. Η δουλοφροσύνη απέναντι του του προκαλεί αηδία. Εκείνο που χρειάζεται είναι να του ομιλήσουμε παλληκαρήσια, με παρρησία και ειλικρίνεια, υποδεικνύοντες τις συνέπειες εκείνων που ο ίδιος λέγει. Και να του πούμε καθαρά και ξάστερα, ότι, αφού διεκδικεί δικαιώματα ελέγχου έχει και ευθύνη δημιουργίας. Αυτό το αίσθημα της ευθύνης πρέπει να αποτελεί βασική επιδίωξη στον αγώνα περί του οποίου πρόκειται. Σήμερα ο νέος ζητεί λογοδοσία από τους πρεσβυτέρους, στους οποίους προσβλέπει όχι ως ευπειθής μαθητής αλλ’ ως απηνής κριτής. Πρέπει λοιπόν αντιστοίχως να του ζητήσουμε ακριβώς να πάρει στα σοβαρά και με κάθε συνέπεια την αξίωσή του αυτή, να εισφέρει εμπράκτως τη συμβολή του και να αναλάβει τις ευθύνες του.
7ον.
Το σημερινό νέο κατατρέχει η ανησυχία για την αυριανή επαγγελματική του αποκατάσταση. Χρειάζεται όμως για τούτο να αντιληφθεί ότι οι πρεσβύτεροί του τον καταλαβαίνουν και συμμερίζονται τις ανησυχίες του. Δεν ημπορούμε να λέμε στον νέο να ανεβεί, εάν δεν του δείξουμε ότι η ανησυχία του για το επαγγελματικό του μέλλον είναι και ιδική μας ανησυχία.
Να γίνει λοιπόν προσπάθεια, ιδιαιτέρως για τους νέους που έχουν πανεπιστημιακό πτυχίο με γνώση ξένων γλωσσών και μεταπτυχιακές σπουδές, να μπει κάποια λογική διαχείριση του σημαντικού αυτού θέματος, τοποθετώντας τους νέους επιστήμονες στις θέσεις που καταλαμβάνουν συνταξιούχοι ανώτατοι υπάλληλοι, απόστρατοι αξιωματικοί, απρόσοντοι μετακλητοί υπάλληλοι με ετήσιο κόστος δισεκατομμυρίων. Όταν σταματήσουν οι κομματικές σκοπιμότητες και το κομματικό πελατειακό σύστημα, «ο νοών νοείτω», θα ανοίξουν πολλές πόρτες για την πρόσφορη επαγγελματική σταδιοδρομία για μεγάλο αριθμό νέων επιστημόνων (ιατρών, εκπαιδευτικών, δικηγόρων, κλπ.) και θα σταματήσει η φυγή τους στο εξωτερικό.
8ον.
Πρέπει να κερδίσωμε τη μάχη της ψυχαγωγίας του νέου. Η ψυχαγωγία, το παιγνίδι, είναι σοβαρή υπόθεση. Πολύ σοβαρή. Γιατί το παιγνίδι θα κρίνει ποιο δρόμο θα πάρει ο νέος.
Πρέπει να επιδιώξουμε ώστε το πνεύμα να κατακτήσει την ψυχαγωγία, χωρίς η ψυχαγωγία να παύσει να είναι ψυχαγωγία, διασκέδαση. Προς τούτο να επισημάνουμε δύο βοηθήματα.
α) Κάποια εκ μέρους του Κράτους επαγρύπνηση, ώστε να λείψει η εντελώς βλαβερή ψυχαγωγία. Ιδιαίτερα για νέους της εφηβικής ηλικίας. Να ληφθούν μέτρα για τη χρήση του διαδικτύου, ακαταλληλότητος κινηματογραφικών έργων και προβολής φθοροποιών και επικινδύνων έργων στις τηλεοράσεις κλπ.
β) Οργάνωση ευκαιριών για καλή ψυχαγωγία της πρώτης τουλάχιστον κατηγορίας ηλικίας. Λέσχες παιδιών, όπου όμως να παρέχεται αληθινή και ακαμουφλάριστη ψυχαγωγία, όπου δηλαδή τα παιδιά όντως να διασκεδάζουν, με κάποιο φιλμ, με κάποιο πολιτισμένο παιγνίδι, αλλά όντως παιγνίδι. Όλα αυτά είναι εφικτά και όχι ακατόρθωτα πράγματα.
9ον.
Δεν ημπορούμε να κερδίσουμε τον αγώνα για τη νεολαία μας, εάν δεν κερδίσουμε τη μάχη που αναφέρεται στις σχέσεις των δυο φύλων. Καλώς ή κακώς, για την πλειονότητα των σημερινών νέων, είναι τούτο το υπ’ αριθμ. 1 ζήτημα. Ζήτημα εξόχως λεπτό και εξόχως δυσχερές. Συνήθως η αντιμετώπισή του γίνεται ή χωρίς πνευματικό προσανατολισμό ή χωρίς ειλικρίνεια.
Επιδίωξη για την ορθή αντιμετώπιση του δύσκολου αυτού προβλήματος, νομίζω ότι πρέπει να προσανατολίσουμε τον νέο πνευματικά με αγάπη και ειλικρίνεια.
Να τον διαφωτίσουμε και να τον καθοδηγήσουμε με πνευματικό τρόπο, ώστε να νοιώσει μέσα του να ομιλούν και άλλα προβλήματα, άλλες τάσεις και βλέψεις, άλλες ονειροπολήσεις και ιδανικά και να μη ζη μόνο για το ένστικτο.
Να ερευνήσουμε και να μελετήσουμε το θέμα των σχέσεων των δύο φύλων με ειλικρίνεια και χωρίς προκαταλήψεις, τα πορίσματα δε αυτά της μελέτης να καταγράψουμε σε ένα καλό και σχετικώς ολιγοσέλιδο βιβλιαράκι, με το οποίο να καθοδηγήσουμε και διαφωτίσουμε τους νέους και τις νέες.
Κυρίως όμως πρέπει να εμφυσήσουμε στην ψυχή των σημερινών νέων την αιώνια, ακατάλυτη και παντοδύναμη πίστη στο Χριστό, η οποία αποτελεί τη μοναδική εγγύηση για την αντιμετώπιση όλων των δύσκολων προβλημάτων της ζωής μας.
Να δώσουμε στους νέους χριστιανική μόρφωση η οποία εξανθρωπίζει και εξευγενίζει τον άνθρωπο ώστε να αληθεύει η ρήση του Μενάνδρου «ως χαρίεν εστ άνθρωπος όταν άνθρωπος η» και η οποία, χριστιανική μόρφωση, μόνη δείχνει, κατά τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο ότι «τίποτ’ εστί άνθρωπος και όση της φύσεως της ημετέρας, η ευγένεια». Δηλαδή δεν αξίζει τίποτε ο άνθρωπος όση φυσική ευγένεια και όσα προσόντα να έχει, αν δεν έχει χριστιανική μόρφωση.
Να διδάξουμε τους νέους να κρατάνε γερά μέσα στη ψυχή τους τα πρωτοτόκια μας, τα ζώπυρα της Πίστεως, και τα ιδανικό του γένους μας. Αυτό είναι το χρέος μας, αυτές οι επιδιώξεις του αγώνος, για να είναι αποτελεσματικός και νικηφόρος.
